` گفت‌و‌گو با مهندس خشایار حسینی مدیرعامل شرکت الوند نیرو:
بخش خصوصی کانال ارتباطی محکمی برای تعاملات با بدنه مدیریتی شرکت راه‌آهن ندارد.
حامی ، رقیب یا دشمن
لکوموتیو تجهیز گران‌‌قیمتی است و البته در مرکز ثقل زنجیره حمل ریلی قرار دارد، حجم بالای سرمایه‌گذاری مورد نیاز درلکوموتیو توقعاتی را برای سرمایه‌گذاران در این حوزه ایجاد میکند.علاوه بر سرمایه‌گذاری اولیه در این بخش نگهداری مناسب و مطابق دستورالعمل‌های شرکت سازنده ،با صرف هزینه های دلاری نیز از ملزومات این صنعت است . در حال حاضر 40 درصد لکوموتیو کشور در مالکیت بخش خصوصی و مابقی به راه اهن جمهوری اسلامی تعلق دارد .
علی رغم هزینه های دلاری و تورمی در نگهداری لکوموتیو ها متاسفانه شرکت راه‌آهن هزینه اجاره لکوموتیوهای بخش خصوصی را که در قالب حق دسترسی از شرکتهای مالک واگن اخذ مینماید با تاخیر شش ماهه و اخیرا با تاخیر قریب به ده ماه به انها پرداخت مینماید. امار فعلی آماده بکاری لکوموتیو های بخش خصوصی، حکایت از بی سابقه ترین افت اماده بکاری و عملکردرا از زمان حضور بخش خصوصی در این صنعت دارد این اتفاق نامیمون در پی کاهش منابع نقدینگی این بخش و بدلیل تعویق بی سابقه در پرداخت مطالبات شرکتهای مالک لکوموتیو توسط راه آهن بوده است مهندس خشایار حسینی، مدیرعامل شرکت الوند نیرو در گفت و گو با خبرنگارابراز میدارد که برخلاف ادعای دستگاه حاکمیتی ، فشار حداکثری شرکت راه‌آهن برروی شانه های بخش خصوصی سنگینی مینماید :
از جمله این موارد حاکمیتی که تاثیر جدی بر اقتصاد بخش خصوصی دارد موضوع تعرفه است. پرواضح است که بخش خصوصی هزینه فایده میکند و بهای تمام شده واقعی را محاسبه مینماید ولی پس از اعلام ان در قالب تعرفه پیشنهادی به دستگاه حاکمیتی، مجددا نرخ بصورت دستوری تعیین و اعلام میگردد و شرکتهای خصوصی بدون اختیاری ملزم به اجرا بوده و بدیهی است این مهم از افات مهلک سرمایه گذاری در این بخش از صنعت میباشد، ناگفته نماند زمانی هم که بخش خصوصی ناچار میشود از شورای رقابت به عنوان دستگاه فرا قوه ای در این خصوص استمداد بگیرد تا نرخ کارشناسی شده بر اساس هزینه‌ها جاری گردد باز هم شرکت راه‌آهن تعرفه تعیین شده را تمکین نمیکند . یکی از دلایلی که شرکت راه‌آهن در این خصوص اعلام میدارد بحث رقابت با جاده بوده که این دلیل بدون بررسی های دقیق کارشناسی قطعا سطحی و بدون پشتوانه است.
موضوع دیگری که فشار آن گلوی بخش خصوصی را بیش از پیش میفشارد و رمق باقیمانده را نیز میستاند عدم پرداخت پولی است که راه آهن از مالکین واگن میستاند و سهم بخش خصوصی مالکین لکوموتیورا پرداخت نمینماید.که این موضوع چه از لحاظ قانونی و چه از لحاظ شرعی مورد قبول بخش خصوصی نمیباشد.
اعلام نرخ پایین لکوموتیو برای رقابت با جاده
خشایار حسینی با اشاره به این نکته که 30 درصد بار معدنی کل کشور از طریق ریل حمل میگردد از طرفی و از طرف دیگر حجم بارهای ریل پسند بیش از 50 درصد بارهای ریلی را تشکیل میدهد ، اضافه نمود که شرکتهای معدنی و فولادی از جمله شرکتهای متمول با سودهای کلان میباشند وبهتراست سیاست جذب بار راه آهن به جای تمرکز بر بارهای فرعی و پراکنده ، بر بارهای حجیم و در مسیرهای طولانی نظیر بارهای معدنی و فولادی باشد ،زیرا هزینه حمل برای این شرکتها کمتر از دو تا سه درصد بهای تمام شده انها را تشکیل میدهد وحتی افزایش دوبرابری تعرفه هم برای این صنعت خللی در بهای تمام شده انها ندارد . متاسفانه شرکت راه‌آهن بدون تحلیل دقیق کارشناسی صرفا در محدود نمودن نرخ تعرفه لکوموتیو اصرار دارد که شاید بابررسی کارشناسانه با افزایش تعرفه مطابق نرخ مطلوب حمل ، علی رغم از دست رفتن بخشی از بارهای فرعی ، بتوان چنین نتیجه گرفت که کاهش رسوب بار و افزایش تعرفه و باقی ماندن بارهای حجیم و طولانی باعث سود اوری بیشتر ، بهبود وضعیت نقدینگی و مدیریت بهتر سیرو حرکت وبهره وری هر چه بیشتر در حمل بار و افزایش سرعت بازرگانی گردد .
امسال و بطور غیر رسمی راه آهن افزایش 25 درصدی نرخ تعرفه را عمل نموده در حالیکه میزان افزایش نرخ دلار ، نرخ تورم رسمی اعلام شده از سوی نهادهای ذیصلاح وحتی افزایش نرخ نهاده ها که برخی تا 300 درصد هم افزایش داشته هیچ گونه همخوانی با این میزان افزایش دستوری ندارند و مشخص نیست که راه آهن بر چه اساسی و چگونه این افزایش را محاسبه نموده و این جای بسی تعجب و البته تاسف برای بخش خصوصی است .
مدیرعامل شرکت الوند نیرو با بیان این نکته که افزایش حداقل 65 درصدی تعرفه را به شرکت راه‌اهن پیشنهاد دادیم بیان کرد: راه آهن سال گذشته 35 درصد افزایش قیمت را عمل نموده و امسال به صورت غیر رسمی 25 درصد. در صورتیکه پیشنهاد بخش خصوصی به شرکت راه‌آهن حداقل 65 درصد بوده است.
تغییر رویکرد راه آهن از افزایش حمل به سود آور بودن عملیات
خشایار حسینی در ادامه با تاکید بر این نکته که تاکنون شرکت راه‌آهن تمرکز خود را برروی میزان کمیت حمل بار گذاشته والبته کارنامه قابل قبولی نداشته بطوریکه از هدف جذب 30درصد کل بار موجودمطابق قوانین و برنامه های توسعه ای سپری شده متاسفانه با سیر نزولی در سالهای اخیر به حدود 9 درصد کل حجم بار رسیده و بنظرم این دلیل خوبی است برای درک لزوم تغییر رویکرد کلی راه آهن از شاخص کمیت صرف به شاخص اقتصادی بودن و سود آور بودن و سپس در قدمهای بعدی به سمت افزایش کمیت و تخصیص حجم بخشی از بار کلی کشور به خود .و نیز تصریح کرد: شرکت راه‌آهن میبایست با رویکرد هزینه- فایده‌ها به فعالیتها نگاه کند تا بتواند سیاست‌گذاری‌های درستی داشته باشد. طبیعی است بنگاهی که زیان‌ده است با افزایش زیان انباشته نمیتواند حتی به اهداف کلان فکر کند تا چه رسد به تحقق و توسعه آنها . ضمن اینکه تکالیف خصوصی سازی که عامل اجرای آن راه آهن است نیز در این زمینه ابتر خواهد ماند زیرا بدیهی است سرمایه گذار بدنبال فعالیتهای با بازده بیشتر است و تا زمانی که آمار و ارقام روند نزولی دارند سرمایه ها به سمت این صنعت سوق پیدا نخواهند کرد و حتی اگر مجال و فرصتی داشته باشند از آن خارج میگردند .
90 درصد لکوموتیوها به زودی خواهند خوابید
خشایار حسینی با تاکید بر اینکه تقریبا 40 درصد از توان کششی بخش خصوصی باقی مانده گفت: در کمتر از یک فصل با توجه به اینکه در فصل گرما خرابیها و به فراخور ان تعمیرات و نهایتا هزینه ها افزایش میبابد با توجه به عدم تامین نقدینگی کاهش تا 90 درصد ناوگان بخش خصوصی دور از انتظار نیست ، فاجعه ای که جبران آن برای بخش خصوصی به سادگی نبوده و بسیار پر هزینه خواهد بود . اگر نمی‌گویم 100 درصد ناوگان به این دلیل است که از قطعات 90 درصد لکوموتیوهای خوابیده برای 10 درصد لکوموتیو در سیر استفاده می‌کنیم. لکوموتیو زمانیکه سرد میشود شدیدا اینرسی آن افزایش پیدا میکند و گرم کردن آن بسیار مشکل و پرهزینه و زمانبر خواهد بود .
شرکت راه‌آهن باید از تصدی‌گری کناره‌گیری کند
مدیرعامل الوند نیرو معتقد است شرکت راه‌آهن متحمل پرداخت هزینه‌های جاری سنگین بدنه لخت خود است و نمیخواهد بپذیرد که هزینه‌هابا درآمدش همخوانی ندارد وباور ندارد اگر مطابق تکالیف قانونی خود عمل نماید و نقش اصلی خود که رگولاتوری است ایفا نماید تا نقشهای جانبی مانند تصدی گری برای آینده راه آهن بهتر است درحالیکه راه آهن میتواند با واگذاری مرحله ای لکوموتیو های خوابیده و تامین نقدینگی لازم نسبت به بازخریدی نیروهای خود و سبک و پویا تر نمودن و حرکت به سمت جایگاه رگولاتوری قدم بردارد هر ماهه حدود 580 میلیارد تومان حقوق و دستمزد پرداخت میکند و حدود 700 میلیارد ورودی نقدینگی دارد که با هزینه های دیگری که غیر از پرداخت حقوق دارد طبیعی است که توان پرداخت 40 درصد سهم شرکتهای مالک لکوموتیوی که بالغ بر 200 میلیارد تومان میباشدرا که پیشتر نقدینگی انرا از مالکین واگن گرفته نداشته باشد ، به عبارتی راه آهن با وامی که با بهره منفی و به زورحاکمیتی از بخش خصوصی دریافت میدارد هزینه های جاری خود را جبران نموده تا بدنه پر اینرسی و لخت خود را بزحمت و زور بکشاند .
نقش شورای رقابت در تعین نرخ لکوموتیو
خشایار حسینی در خصوص نقش شورای رقابت اینچنین گفت: شورای رقابت شرایط را از انحصاری بودن برای رقابت سالم خارج میکند که در نهایت نفع آن به مصرف کننده برسد. ما رقابتی با راه‌آهن نداریم اما ظاهرا شرکت راه‌آهن احساس میکند که رقابتی میان بخش خصوصی و لکوموتیو دولتی وجود دارد. شورای رقابت یک ارگان فرا قوه‌ای است که با توجه به انواع تخصص‌ها و سازمان‌ها و وزارت خانه‌هایی که در این شوراها دارای نماینده هستند تصمیماتی اتخاذ میکند که لازم الاجرا است تا بستر مناسب، سالم و منصفانه‌ای را برای رقابت ایجاد کند. شورای رقابت همواره حامی مصرف کننده بوده و البته زبان وادبیات بخش خصوصی را می‌شناسد .
مدیران عامل شرکت راه‌آهن در دوره‌های قبل تمایلی به قبول نرخ اعلامی از سوی شورای رقابت نداشتند و بشدت مقاومت میکردند که دلیل آن تا به امروز برای بنده مشخص نیست چون یکی از مراکز مهم درآمدی راه آهن همین نرخ تعرفه لکوموتیو است و راه آهن بیشترین تعداد لکوموتیو را داراست و امروز منتظر هستیم تا جلسه شورای رقابت برگزار شود تا ببینیم آیا مدیرعامل جدید شرکت راه‌آهن رویکرد جدیدی دارد یاخیر .
درباره الوند نیرو
خشایار حسینی در انتهای گفت‌و گو بیان کرد: شرکت الوند نیرو در زمره شرکتهای خوشنام بوده و تا امروز کمترین مشکل را پیمانکاران با این شرکت داشته‌اند. در مجموعه الوند نیرو سعی شده با استفاده از توان متخصصین جوان و حتی تازه فارغان از تحصیل ، اندکی خصوصی تر و کارشناسی‌تر به مسایل پرداخته و هدف گذاریهای خرد و کلان بر اساس داده انجام گردد به همین روی در حوزه های مختلف بطور مثال : تعمیرات و نگهداری، برنامه‌ریزی ، مهندسی ، مالی و غیره از سامانه های بروز برای ایجاد و تحلیل داده استفاده شده و سعی داریم جایگاه خود را در صنعت در بین رقبا بشناسیم و روی نقاط ضعف مجموعه تمرکز بیشتری داشته باشیم و هزینه‌هایی که انجام میشود از جمله هزینه‌های موثر باشد.
گواه عملکرد متفاوت الوند نیرو عملکرد آن نسبت به شرکت راه آهن و شرکتهای رقیب میباشد که به طور مختصر اشاره میکنم که راه آهن سال گذشته بیش از 8درصد نسبت به سال قبل کاهش عملکرد داشته و شرکتهای خصوصی دیگر نیز با نسبتهایی دور و نزدیک کاهش عملکرد را تجربه کردند و این باعث مباهات است که شرکت الوند با تمامی محدودیتها با تکیه بر توان و تلاش نیروی متخصص خود توانست افزایش عملکرد را تجربه نماید .
در خصوص مقوله نگهداری با رویکرد کاهش هزینه این شرکت بسیار موفق عمل نموده.
شرکت الوند نیرو در شهر قم یک مرکز تخصصی تعمیرات لکوموتیو را مدیریت میکند در این دپوی تعمیراتی نیز سعی شده کاملا از نیروهای جوان استفاده گردد کلیه پرسنل آموزش های لازم را دیده‌اند و از نظر تعمیراتی این مرکز از جمله مراکز موفق و متخصص محسوب میگردد . آماده بکاری و قابلیت اطمینان لکوموتیوها از جمله فاکتورهای مهم بشمار می آیند که در این زمینه شرکت الوند نیرو پیشتاز بوده است .
سخن آخر ( حامی ، رقیب و یا دشمن )
خشایار حسینی مدیرعامل شرکت الوند نیرو به عنوان سخن آخر اظهار کرد :
با توجه به ورود سرمایه های کلان بخش خصوصی در صنعت ریلی بنظر میرسد راه آهن برای حفظ و توسعه این سرمایه ها و دستیابی به اهداف تعیین شده میبایست موضع خود در قبال بخش خصوصی را مشخص نماید، درتعریف کلان راه آهن درجایگاه رگولاتور با تنظیم قوانین و مقررات و پشتیبانی از سرمایه گذاری بخش خصوصی در راه توسعه و ارایه خدمات ریلی به صنایع گام برمیدارد وشرکتهای خصوصی با حضور در این بستر نسبت به پررنگ تر نمودن نقش راه آهن درحمل بار یاری میرسانند، ولی ملاحظه میشود که چنین رخدادی در حال حاضر بیشتر شبیه افسانه است در تجربیات خصوصی سازی راه آهن های دنیا چند رکن به طور مشترک در آنها ملاحظه میشود اولین و مهمترین رکن آن تعهد راسخ بدنه حاکمیتی در اجرای خصوصی سازی است ودوم استفاده از مشاورین ذیصلاح در تدوین استراتژی صحیح و دقیق روند خصوصی سازی و سوم گذر مقطعی والبته پیوسته برای انجام کامل آن و حتی در تجربه نیوزلند مشاهده میشود که طی یازده سال از تصمیم برای خصوصی سازی ، ابتدا بخشی از راه اهن که بر اساس گزارش مشاورین باید به خصوصی واگذار میشد ، به یک شرکت دولتی تغییر یافت که هیات مدیره آن پنج نفر از نخبگان خصوصی صنعت ریلی بودند یعنی هیات مدیره یک شرکت دولتی کاملا از بدنه خصوصی بودند و با درایت ونظارت تمام برای به ثمر نشاندن این استراتژی بصورت مستمر و با توالی مشخص اقدامات لازم را رصد و مدیریت کردند . بنده بعنوان کسی که بیش از 25 سال در این صنعت در کسوتهای مختلف افتخار خدمت دارم از جناب اقای دکتر صالحی انتظار دارم که با حضور پررنگ خود در تعامل با بخش خصوصی قدمهای سریعتر و فرانگر تری نسبت به گذشته بردارند همانطور که در مسیله مالیات بر ارزش افزوده که مانند استخوان ماهی در گلوی بخش خصوصی مالکین لکوموتیو گیر کرده بود و با اقدام عاجل ایشان حل گردید ، اکنون میتوانند باصدور دستور تشکیل کمیته مشترک بین نمایندگان بخش خصوصی و دولتی در سطوح عالی مدیریتی نسبت به تعریف نقشه راه و تعامل بهتر با بخش خصوصی وبا استفاده از پتانسیلهای این بخش و البته در مسیر فرمایشان مقام معظم رهبری بر الویت توسعه در بخش ریلی اقدام فرمایند .
